VĂN HÓA NGƯỜI VIỆT

Tây Thiên là nơi thờ Quốc mẫu Lăng Thị Tiêu, người được Hùng Chiêu Vương thứ 7 lập làm Chính Vương Phi, có công giúp vua dẹp giặc, mở mang bờ cõi, thống nhất giang sơn, dạy dân trồng lúa, giữ lửa trong buổi bình minh của dân tộc. Bà được các triều đại từ Đinh, Lý, Trần, Lê sắc phong là Tam Đảo Sơn Trụ Quốc Mẫu Tối Linh Đại Vương.

Đền thờ Quốc Mẫu Tây Thiên nằm trên đỉnh núi Thạch Bàn, thuộc dãy Tam Đảo, có 5 đền lớn được xây từ thế kỷ 16-17, cách khu nghỉ mát Tam Đảo 15km đường núi. Lễ hội Tây Thiên được tổ chức uy nghi, trang nghiêm ngay tại đền thờ Bà. Phần hội được tổ chức vui tươi, lành mạnh với nhiều lễ hội văn hóa dân gian bổ ích, tổ chức liên hoan hát văn của 10 tỉnh đồng bào Bắc Bộ, tổ chức hội chợ, hội trại, trưng bày một số sản vật của đồng bào dân tộc trên địa bàn huyện, qua đó góp phần quảng bá hình ảnh của Tây Thiên tới đông đảo du khách thập phương gần xa.


Mùa lễ hội năm 2010 đến với khu danh thắng Tây Thiên sẽ có nhiều nét mới như khu Trung tâm lễ hội Tây Thiên đang được xây dựng, tuyến đường từ thành phố Vĩnh Yên đi Tây Thiên đã được nâng cấp, hệ thống sân bãi đỗ xe được đầu tư xây dựng với diện tích hơn 10.000m2…

Lễ hội diễn ra hết sưc uy nghi và trang nghiêm.

Theo nhiều tư liệu nghiên cứu, Tây Thiên còn là chốn tổ phật giáo Việt Nam. Giáo hội Phật Giáo Việt Nam đã khởi công xây dựng Thiền Viện Trúc Lâm trên nền chùa cổ Thiên ân cổ với tổng số vốn đầu tư 30 tỷ đồng, có diện tích rộng 4,5ha, rừng ngoại vi rộng 50ha. Hiện nay, hàng ngày thiền viện đón hàng trăm phật tử, du khách trong và ngoài nước hành hương về “cội nguồn Phật giáo Việt Nam," thắp hương khấn Phật và thưởng ngoạn cảnh đẹp của núi rừng Tây Thiên.