24 thg 11, 2010
Thăng trầm ca trù xứ Nghệ
Nghệ An là một trong những cái nôi của văn nghệ dân gian, trong đó có ca trù.Trải qua nhiều thế kỷ, ca trù ở đây có lúc tưởng chừng như không tồn tại được nhưng cho đến nay nó đã thực sự được hồi sinh và trở thành “đặc sản” của người dân địa phương.
Tiểu hàng là phường ca trù hay còn gọi là gánh hát nhà trò, nhà tơ gồm ít thành viên thường chỉ có vài đào kép với vài ba đào nương nằm gọn trong một gia đình hay một gia tộc, chủ yếu phục vụ các đám đình nhỏ. Đại hàng là phường ca trù của một dòng họ nổi tiếng. Thành viên là những người trong họ nên gọi là “tộc giáo phường”. Tộc giáo phường chỉ truyền nghề cho những người trong dòng họ, chỉ khi nào thật cần thiết thì mới mở rộng ra truyền nghề cho những người thuộc dòng họ khác. Tiền thân của tộc giáo phường là những quản giáp, đào nương lừng danh đã từng chầu hát ở cung vua, phủ chúa…vì vậy thường rất được tôn sùng, được mời hát ở mọi nơi hội hè đình đám, tư gia, khao lão, vọng sắc… quan trọng.
Được người dân ưa chuộng, ca trù có điều kiện để phát triển mạnh mẽ, thực sự trở thành một món ăn tinh thần không thể thiếu đối với nhiều người dân. Ca trù cũng trở thành một hoạt động quan trọng của dân làng trong các dịp lễ tế nguyên đán, khai hạ, thượng nguyên, kỳ phúc…đặc biệt ca trù còn được đưa vào lệ làng trong các hương ước địa phương có ca trù ảnh hưởng sâu rộng nhất và ghi nhiều nhất trong hương ước của địa phương đó là xã Đào Viên và xã Hạnh Lâm (Diễn Châu- Nghệ An).
Dưới triều đại phong kiến đặc biệt triều Lê trung hưng và đầu đời Nguyễn ca trù được tôn sùng vì vậy có lẽ đây cũng là giai đoạn hưng thịnh nhất của ca trù Nghệ An nói riêng và ca trù người Việt nói chung. Thời thực dân Pháp đô hộ, xã hội bắt đầu bị Âu hoá, để phục vụ nhu cầu sinh hoạt của một lớp người, các ca giám ở đây đều chuyển thành các phố cô đầu. Các đào nương đã bị tha hoá bởi đồng tiền, dùng tiếng hát để mua vui cho khách, phục vụ những nhu cầu thấp hèn của khách vì vậy mà lúc này người dân đã có cái nhìn coi thường, miệt thị các đào nương và cũng vì thế mà họ cũng bớt tôn sùng môn nghệ thuật vốn rất thiêng liêng này.
Ngày nay chân giá trị của những nghệ thuật dân tộc đặc sắc đã đang được phục hồi bởi những người yêu tha thiết ca trù, tâm huyết, muốn phục hồi lại vốn cổ của dân tộc. Những đào nương còn lại mặc dù đã 80- 90 tuổi nhưng họ vẫn sẵn sàng tham gia vào các câu lạc bộ ca trù ở địa phương, truyền dạy cho các con cháu. Từ đội ca trù Diễn Liên đã phát triển thành CLB ca trù Diễn Liên rồi CLB ca trù Diễn Yên, Diễn Hoa, Diễn An, Diễn Mỹ…cũng ra đời. Từ 2 thành viên ban đầu đến nay các CLB cũng có tới hàng chục thành viên hàng ngày vẫn say sưa tập luyện để phục vụ nhân dân và giao lưu với bạn bè các tỉnh lân cận.
Huy vọng rằng với loại hình nghệ thuật dân tộc độc đáo, cùng lòng say mê tận tuỵ của những thành viên CLB ca trù Nghệ An sẽ phục dựng lại được những thế loại ca trù đặc sắc của địa phương mình, để từng bước đưa ca trù phát triển và ăn sâu vào đời sống của người dân, trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu đối với mỗi người, góp phần quan trọng vào việc giữ gìn, bảo tồn và phát huy di sản văn hoá dân tộc.
K.T-Theo cpv.org.vn Tags: Bảo Tồn
Tôi là Nguyễn Hiền
Mong chia sẽ những điều bổ ích về Văn Hóa Người Việt tới các bạn. Mong sự chia sẽ tới của bạn tại Facebook
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
0 Responses to “Thăng trầm ca trù xứ Nghệ”
Đăng nhận xét